Lassa Humması nedir? Aşısı var mı? Lassa Ateşi Nedir?
İşte ölümcül hastalığa dair bilinmeyenler…
Nijerrya'da hızla yayılmasının ardından Lassa Humması nedir? Aşısı var mı? gibi sorular da merak konusu oldu. İşte Lassa Humması nedir, Lassa Ateşi Nedir, Belirtileri neler, nasıl teşhis edilir, Lassa Ateşi nasıl bulaşır Lassa Humması'ndan nasıl korunulur? sorularının cevapları ve hastalığa da,r merak edilenler ve bilinmeyenler...
Lassa Humması nedir? Aşısı var mı? Lassa Ateşi Nedir?
sorularının sorulma nedeni Nijerya’da patlak veren bir hastalık. Peki Lassa Humma’sının belritileri nelerdir? İşte ölümcül hastalığa dair genel bilgiler ve merak edlenler
LASS HUMMASI NASIL BULAŞIYOR?
Lassa Humması – Lassa Ateşi Batı Afrika'da görülen akut viral bir hastalıktır. İlk vakalar Nijerya'nın Lassa bölgesinde görüldüğü için adına Lassa Humması ya da Lassa Eteşi denilmektedir. Etken Arenaviridae ailesine mensup, tek iplikli bir RNA virüsüdür.
Lassa Ateşi-Humması’nın kaynağı hayvanlardır. Vektörü çok memeli sıçan “Multimammate rat” olarak bilinen Mastomys natalensis'tir. Bu kemirgen bir kez enfekte olduktan sonra uzun bir sure virüsü idrarıyla çıkarır. Mastomys kemirgenleri Batı, Doğu ve Merkez Afrika'da ki savanalarda ve ormanlarda yaygın olarak bulunurlar. Evlerde ve gıda saklanan bodrumlarda kolayca yerleşirler.
Lassa virüsünün insanlara en çok gıda ve solunum yoluyla bulaşır. Mastomys kemirgenlerinin çıkartılarıyla (idrar, dışkı) doğrudan temas, çıkartılarla kirlenmiş objelere dokunmak, kontamine gıdaları yemek veya açık yara ve kesiklerin maruziyetiyle enfeksiyon gelişebilir. Kemirgenlerin yaşadığı ortamların süpürülmesi esnasında havaya karışan enfekte küçük partiküllerin solunum yoluyla alınmasıyla ve ilave olarak kemirgenler yiyecek olarak tüketilmek amacıyla yakalanırken ve hazırlanırken de bulaşabilmektedir. Kişiden kişiye (hasta kişinin kan, doku, sekresyon ve çıkartılarıyla temasla) bulaş söz konusudur. Özellikle sağlık bakım ünitelerinde, yeterli kişisel koruyucu önlemler alınmamışsa kişiden kişiye geçiş sıktır (nozokomiyal enfeksiyon). Lassa virüsü tekrar tekrar kullanılan iğne ve enjektörler gibi kontamine olmuş tıbbi malzemelerle de yayılabilir.
LASSA HUMMASININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Lassa Ateşi'nin belirti ve bulguları tipik olarak virüsle temastan 1-3 hafta sonra ortaya çıkar. Yaklaşık %80 hastada semptomlar hafif ve tanı konulamaz düzeydedir. Hafif semptomlar hafif ateş, başağrısı, genel kırıklık ve halsizlik şeklindedir. Enfekte kişilerin %20'sinde semptomlar ciddileşebilir. Kanamalar( dişetleri, gözler veya burun kanamaları gibi), solunum sıkıntısı, tekrarlayan kusmalar, yüzde ödem, göğüs, sırt, karın ağrısı ve şok gelişebilir. Ensefalit, tremorlar ve işitme kaybı gibi nörolojik problemler de tariflenmiştir. İlk semptomların ortaya çıkmasından sonra iki hafta içinde çoklu organ yetmezliğine bağlı ölüm görülebilir (hastaneye yatırılan vakaların %15-20'si). Ölüm oranı hastalığa yakalanan, özellikle 3. trimestirde ki hamile kadınlarda daha yüksektir. Spontan düşük; enfekte annelerin fetuslarının %95'nin ölümüyle sonuçlanan ciddi bir komplikasyondur.
Lassa Humması’nın en sık komplikasyonu sağırlıktır.Vakaların yaklaşık 1/3'ünde değişik derecelerde sağırlık oluşur ve çoğunda da kalıcıdır. Bilindiği kadarıyla hastalığın şiddeti bu komplikasyonu etkilemez, ciddi vakalar kadar hafif vakalarda da sağırlık gelişebilir.
LASSA HUMMASI NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Lassa Humması’nda semptomlar çok değişiktir ve hastalığa özgü değildir. Bu nedenle klinik teşhis genellikle zordur. Tanı için en sık serolojik testler kullanılır. Tedavide bir antiviral ilaç olan Ribavirin'le başarılı sonuçlar alınmaktadır. İlacın hastalığın erken döneminde verildiği takdirde çok etkili olduğu gösterilmiştir. Hastalar mutlaka semptomlara yönelik destek tedavisi de almalıdır.
NİJERYA’YA YOLCULUK EDECEKLER DİKKAT!
Nijerya’ya yolculuk edecekler Lassa Humması’ndan korunmak için bu bölgelere dikkat etmeli. En büyük risk; Sierra Leone, Liberya, Gine ve Nijerya'yı kapsayan endemik bölgelerde yaşayan veya bu bölgeleri ziyaret eden kişiler için söz konusudur. Maruziyet riski Mastomys kemirgenlerinin bulunduğu diğer Batı Afrika ülkelerinde de mevcut olabilir. Uygun sterilizasyon metodlarını ve korunma önlemlerini kullandıkları sürece hastane çalışanları için önemli bir risk yoktur.
LASSA HUMMASI’NDAN NASIL KORUNULUR?
Endemik bölgelere gidecek yolcular, Mastomys kemirgenleriyle temastan kaçınarak Lassa Virüsü'nün primer bulaşından kendilerini koruyabilirler. Gıdaların uygun şartlarda saklanması ve temizlik kurallarına dikkat edilmesi kemirgenleri yaşam alanlarından nispeten uzak tutacaktır. Bu kemirgenlerin yiyecek olarak tüketilmesi de tavsiye edilmez.
SEYEHAT SONRASI DİKKAT!
Seyehat dönüşü kendinizi hasta hissediyorsanız hemen hekiminize veya bir sağlık kuruluşuna başvurun. Seyahatiniz hakkında hekiminizi mutlaka bilgilendirin. Nijerya’da hızla ve geniş bir alan yayılan ölümcül Lassa hummasının aşısı olmadığı gibi teşhisi de oldukça zor. Sadece Ocak ayında bin kişi Lassa hummasına yakalandı Bu yılın başından bu yana Nijerya ölümcül bir hastalığın pençesinde. Lassa humması çok tehlikeli bir salgına dönüşebilir ve aşısı bulunmuyor.
Lassa humması yeni bir hastalık değil ama daha önce görülmemiş biçimde hızlı ve geniş bir alana yayılıyor. Zaten sayıları yetersiz olan sağlık personelinin de bazıları hastalığa yakalanarak öldü. “Viral hemorajik ateş” olarak tanımlanan ölümcül hastalık pek çok organı etkiliyor ve kan hücrelerine zarar veriyor. Tedavisi ise çok zor. Lassa hummasına yakalanlar ateş, baş ağrısı ve yorgunluk gibi hafif belirtiler gösteriyor. Bazı hastalarda ise hiçbir belirti gözlenmiyor. Çok ciddi vakalarda ise hastalık Ebola virüsü gibi burundan, ağızdan ya da vücudun diğer bölgelerinden kanamalara neden olabiliyor.
Resmi kayıtlara göre vakaların yüzde 1’i ölümle sonuçlandı. Ancak gebeyken bu hastalığa yakalanan kadınların yüzde 80’i bebeklerini kaybediyor ya da ölüyor. Ocak ayından bu yana Nijerya’da 1.000 Lassa humması vakasıyla karşılaşıldı. 90 kişinin bundan öldüğü sanılıyor ancak ölüm oranının yüzde 22’ye ulaştığı tahmin ediliyor. Çünkü hastalığın teşhisi çok zor. Hastalığı erken safhalarda sıtma ya da dang hummasından ayırmak imkansız. Hastalığı teşhis edebilmek için kan ya da doku örneğini uzmanlaşmış labaratuarlarda incelemek gerekiyor.
ORTAYA ÇIKIŞI
Lassa humması virüsü Afrika multimama sıçanıyla yayılıyor. Hastalık ilk defa 1969’da Nijerya’nın Lassa kentinde bir hastanede ortaya çıkmıştı. O zamanda beri Gana, Mali ve Sierra Leone gibi diğer Batı Afrika ülkelerinde görüldü. Ancak bu salgın vakaların fazlalığından ötürü endişe konusu. Virüsün zaman içinde değişmiş olması da bir olasılık. Salgınlar mevsim koşullarından etkilenebiliyor. Virüsün doğal ev sahibi Afrika multimama sıçanı. Bu küçük memeli hayvanlar Batı Afrika’da kolayca evlere girebiliyor. Pek çok kişi Lassa hummasını sıçan ürini, dışkısı, kan ya da tükürüğünüden yeme, içme ya da dokunma yoluyla bulaşıyor. Hastalık ayrıca insandan insana vücut sıvılarıyla yoluyla da geçiyor.
