- TUBA KARAHAN - Malatya'da, geçen yıl babasının yetiştirdiği 30 kovan arısı soğuktan ölen Erkan Yücel, arkadaşıyla güneş enerjisi kullanılarak uygun ısı ortamı oluşturulan kovan tasarladı.
Erkin Yücel ve arkadaşı Murat Bayar'ın "Arı Kovanlarında İklimlendirme ile Verim Artırma" projesi, TÜBİTAK tarafından düzenlenen 46. Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması'nın Malatya bölge finalinde birinci seçilerek, Ankara'da sergilenmeye layık bulundu.
Yücel, AA muhabirine yaptığı açıklamada, geçen yıl 30 Mart'ta sıcaklığın aniden düşmesi nedeniyle bir gecede 30 kovan arılarının öldüğünü, böylece ani sıcaklık değişikliklerinin arıları nasıl olumsuz etkilediğini gözlemleyebildiğini ifade etti.
TÜBİTAK'ın yarışmasına katıldıkları projeyle kovan içindeki sıcaklığı sabit tutarak arı ölümlerini önlemeyi amaçladıklarını dile getiren Yücel, özellikle ilkbahar ve sonbahar mevsimlerine geçişte yaşanan ani ısı değişimlerinin arılara olumsuz etkilerini önleyecek bir sistem geliştirdikleri söyledi.
Bir kovanın ideal sıcaklığının 33-35 derece olduğunu kaydeden Yücel, arıların bu sıcaklığı dengede tutmak için özel enerji sarf ettiğini ve bal harcadığını aktardı. Kovan içinde uygun sıcaklığı koruyan sistemin önemli olduğunu vurgulayan Yücel, böylece arıların sıcaklığı sağlamak için ihtiyaç duydukları bal tüketimini de önleyerek tasarruf edildiğini anlattı.
Proje kapsamında bir kovanın 250 liraya mal olduğunu bildiren Yücel, şu bilgileri verdi:
"Sistemle arıların sıcaklığı sağlamak için bal tüketmeleri önlendiği için tasarruf ediliyor. Ortalama 6 çıtalı bir kovan içinde sıcaklığı 10 derece artırabilmek için arılar günde yaklaşık 80 gram bal tüketmek zorunda kalıyor. Bu sistemle tüketilen günlük 80 gram balın önüne geçiyoruz. 100 kovanımız olduğunu düşünelim bu 8 kilo bal eder. Dolayısıyla sistem maliyetini çok kısa sürede amorti ediyor ve üreticiye maddi kazanç getiriyor. Sıcaklık sabit tutulduğu için yumurtalar da gelişebiliyor ve üretici arı sayısı da müthiş artış gösteriyor."
- Sıcaklığı sabit tutuyor
Murat Bayar da geliştirdikleri sistemle kovanın içine sıcaklık ölçen bir reseptör ve buna bağlı bir termostat yerleştirdiklerini, güç kaynağı olarak akü kullandıklarını, akünün de güneş paneliyle şarj edildiğini aktardı.
Kovan içindeki sıcaklığı algılayan termostat ile sıcaklığın istenen seviyeye yükseltilebildiğini belirten Bayar, kovanın tabanına yerleştirilen pervane sayesinde de soğutma işleminin gerçekleştirildiğini ifade etti.
- Danışman öğretmen test etti
Projenin danışman öğretmeni Mustafa Kemal Ortaokulu teknoloji ve tasarım öğretmeni Halil Bayram ise ani ısı değişikliğinin arı yumurtaları üzerindeki etkilerini gözlemlediklerini, öğrencilerinin geliştirdiği sistemle yavru çürüklüğü hastalığının önüne geçebildiklerini dile getirdi.
Kendisinin de arıcılıkla uğraştığını ve arıların uyanma dönemi olan şubat ayı başından beri proje kapsamında hazırlanan kovanın denemesini yaptığını anlatan Bayram, "Arıların tepkilerini gözlemliyoruz ve raporlar tutuyoruz. Bu kovanı da test ettik ve bu mevsimde arılar yeni uyanmasına rağmen çıtalarda diğer kovanlara oranla aşırı yumurta olduğunu test ettim. Buna bağlı olarak bal mevsiminde de diğer kovanlara oranla bal üretiminin fazla olacağına inanıyorum" diye konuştu.
