İran doğalgazının Hindistan ve Çin’e ulaştırılması için Pakistan, Avrupa’ya iletilmesinde ise Türkiye kritik ve stratejik öneme sahip. Avrupa orta ve uzun vadede gaz arzı için çeşitlilik hedefliyor. Türkiye üzerinden İran gazının gelmesi halinde Avrupa’da rekabet artacak, kaynaklar farklılaşacak .
İran’la nükleer anlaşmanın ardından, ülke doğalgazının Asya ve Avrupa pazarlarına ihracı için Pakistan ve Türkiye en kritik iki iletim rotası olarak öne çıkıyor.
Uluslararası piyasalara ihracı artacak İran doğalgazının, Asya’da Hindistan ve Çin pazarlarına ulaştırılması için Pakistan, Avrupa ülkelerine iletilmesi için ise Türkiye, ekonomik ve stratejik konumda bulunuyor.
HALEN 10 MİLYAR M3 ALIYORUZ
Uzmanlar, İran doğalgazının Avrupa’ya ihracında ise en verimli yolun Türkiye üzerinden olacağı konusunda hemfikir. Şu anda Tebriz-Ankara boru hattı ile İran’dan yılda ortalama 10 milyar metreküp doğalgaz alan Türkiye, ileride İran gazını Avrupa’ya iletebilir duruma gelebilecek.
PİYASA HAREKETLENECEK
Lahey Stratejik Araştırmalar Merkezi Uzmanı Sijbren de Jong, Avrupa’nın orta ve uzun vadede gaz arzı için çeşitlilik hedeflediğini ifade ederek, İran gazının Türkiye üzerinden taşınması halinde Avrupa’da rekabetin artacağı ve kaynakların da farklılaştırılacağını belirtti. TANAP’ın 2018’de tamamlanması halinde ilk safhada Azerbaycan’dan yılda ortalama 18 milyar metreküp gaz taşınması planlanıyor. Bu miktarın, 2023’te 23 milyar metreküpe, 2026’da ise 31 milyar metreküpe çıkarılması hedefleniyor. Böylece Azerbaycan’dan daha fazla gaz almak için olanak sağlanırken, İran’dan da alınan doğalgaz miktarında artış olabilecek.
Tebriz-Ankara boru hattının yanı sıra, İran’ın Güney Pars doğalgaz sahasından Türkiye’ye yeni bir hat çekilmesi de konuşulan projeler arasında. İran-Avrupa, Pars boru hattı veya IGAT-9 olarak anılan bu yeni hattın İran’ın batısında bin 800 kilometrelik bir mesafeyi güney-kuzey doğrultusunda katederek Türkiye sınırına ulaştırılması planlanıyor. Projenin yaklaşık 8 milyar dolara mal olması ve yılda ortalama 35 milyar metreküp gazın Türkiye üzerinden Yunanistan, İtalya ve diğer Avrupa ülkelerine taşınması hedefleniyor.
ÇİN MALİYETİ ÜSTLENDİ
Enerji kıtlığı ve elektrik kesintileriyle karşı karşıya olan Pakistan’ın yaklaşık 2 milyar dolarlık boru hattını tamamlayabilmesi için Çin devlet enerji şirketi CNPC de toplam maliyetin yüzde 85’ini karşılayabileceğini açıkladı. Projenin 2020’ye kadar tamamlanması bekleniyor. Nükleer anlaşma ile birlikte İran üzerindeki ambargonun kaldırılmasıyla Pakistan’ın eli daha da rahatlamış oldu.
